Nieuwe realiteit
De reden dat mensen niets met Bitcoin te maken willen hebben is dat ze er niet genoeg van af weten. Voor een selecte groep mensen is het dagelijkse realiteit maar lang niet iedereen weet wat het nou eigenlijk is. Waarom gaan digitale valuta terrein winnen en wat moet je nou écht weten over deze digitale munten?
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: Bitcoin is het nieuwe contante geld en de blockchain is het netwerk dat Bitcoin nodig heeft om transacties mogelijk te maken. Bitcoin is software. Je betaalt elkaar met software. Is het een hype? Nee, het is misschien nog niet helemaal af maar het is geen hype. In een wereld waarin internet en software alle bestaande modellen veranderen, geldt dat ook voor de manier waarop wij elkaar betalen. Kleine nuance: ik spreek hier over Bitcoin, je hebt ook andere digitale valuta en er zullen er nog vele volgen. Ik gebruik Bitcoin als voorbeeld maar er zijn op dit moment 1658 andere digitale valuta.
Bitcoin is valuta
Bitcoin is net als de euro of de dollar een munteenheid. 1 Bitcoin is op het moment van schrijven ongeveer € 3.153,- waard. Als je nu voor € 100,- aan Bitcoins zou willen investeren, dan beschik je ongeveer over 0,03172 Bitcoins.
Vergelijk Bitcoin met contantgeld, niet met giraal geld. Bij giraal geld heb je namelijk te maken met een tussenpersoon: de bank. Net als bij contant geld maak je bij Bitcoin gebruik van een portemonnee (wallet). Deze wallet installeer je op een PC of smart device. In tegenstelling tot een gewone fysieke portemonnee, zit er geen geld in de wallet. Alleen de registraties van alle transacties die hebben plaatsgevonden worden opgeslagen. Een wallet is software waarmee je je saldo kunt controleren en Bitcoins of andere digitale valuta kunt verhandelen.
En je kunt er echt al van alles mee kopen, zelfs een Lamborghini.
Bestaande modellen worden weggevaagd door nieuwe
Een van de meest trending buzzwords van de afgelopen drie jaar is ‘disruptie’. Ofwel het in korte tijd verdringen van een bestaande technologie of businessmodel ten goede van iets nieuws. Zo heeft sms-en plaatsgemaakt voor appen, een hotel in veel gevallen voor AirB&B en een taxi voor Uber. Zodra een nieuwe technologie interessanter wordt dan de bestaande, gaan mensen daar gebruik van maken. En Bitcoin, of een andere digitale valuta, is een heel interessant alternatief voor giraal geld.
In het verre verleden ruilden we spullen met elkaar als betaalmiddel. Een zak aardappelen voor een paar schoenen bijvoorbeeld. Maar als de persoon die de aardappelen ontving genoeg had aan een halve zak, kon hij moeilijk één schoen daarvoor teruggeven. Het leverde kortom nogal wat uitdagingen op. Zeker zodra de persoon die schoenen maakte er rekken vol mee had staan werd het ruilsysteem er niet eenvoudiger op.
Dus werden er munten geslagen. Maar voor munten moest goud of zilver worden gewonnen. En grote aankopen doen was erg lastig want dan moest je kruiwagens met munten meenemen. Verschillende landen kwamen daarom met de oplossing om papieren geld en banken te introduceren. En hoewel banken intussen vergaand zijn gedigitaliseerd is het principe nog steeds gelijk aan een paar honderd jaar geleden. En er kleven best wat nadelen aan het bankprincipe.
Banken en privacy..?
En één van de problemen met banken is het ontbreken van privacy. Bij een transactie weet niet alleen mijn bank en de bank van de ontvangende partij hiervan. Ook overheidsinstanties, geheime diensten en de belastingdienst zijn op de hoogte. Dat wordt me ieder jaar bij de belastingaangifte weer opnieuw duidelijk. Daarnaast weten partijen als Google, afhankelijk van welke betalingsservices die je gebruikt, ook waar je geld naar toe stuurt en wat je koopt.
Kosten
Het tweede probleem is dat banken vaak kosten in rekening brengen bij internationale boekingen. Natuurlijk zijn de kosten afhankelijk van het land waarnaar je overboekt, maar het kan best prijzig zijn. En dat terwijl het digitale transacties zijn. We zouden elkaar eigenlijk veilig moeten kunnen betalen zonder de noodzaak van een tussenpersoon die we hiervoor moeten betalen.
Menselijke fouten
Een derde probleem van banken is dat er menselijke fouten gemaakt kunnen worden. En dit is best een hardnekkig probleem. Wanneer er geld wordt overgemaakt, kan dit naar het verkeerde rekeningnummer worden gezonden. Of de software van een bank kan worden gehackt en je bent al je geld kwijt. Dit gebeurt niet alleen met phishing e-mails en ‘man in the middle attacks’, er is ook een levendige handel in bank hacking software. Het Dark Web staat er vol mee.
Grenzeloos vertrouwen in tussenpersonen
Van oorsprong wordt geld gebruikt om handel te drijven en dit is in de laatste 100 jaar aardig complex geworden. We handelen met iedereen en wereldwijd. Al deze transacties worden weer geadministreerd in boekhoudingen. Niet alleen banken doen dat, ook notarissen en accountants zijn zogeheten ‘Trusted Third Parties’ (TTP’s). Al onze informatie en alles wat we op internet doen wordt online opgeslagen door bedrijven wiens taak het is om vertrouwen te garanderen. Onze namen, e-mails, adressen, de websites die we bezoeken, waar we naartoe gaan, echt alles wordt wel ergens vastgelegd. Het punt is dat we er niet zeker van kunnen zijn dat al deze informatie ook eerlijk wordt gebruikt. Of, nog erger, wel veilig is voor hackers. Niemand wil dat een vreemde alles over hem of haar weet.
Het grootste probleem is dat al deze informatie op één plek wordt opgeslagen, op één of meerdere servers. Hierdoor wordt het gemakkelijker om aan te vallen en informatie te stelen, omdat hackers zich op één plek kunnen richten. Stel dat je een netwerk zou hebben dat toegankelijk is voor iedereen en ons in staat stelt om te communiceren, informatie vast te leggen of geld te sturen zonder ons zorgen te hoeven maken over wie we kunnen vertrouwen. De beste manier om dit te doen is door een systeem te creëren dat zo betrouwbaar en open is dat er geen vertrouwen meer nodig is.
Het beloofde systeem
En dat is het geval bij Bitcoin. Bitcoin is van origine ontworpen als alternatief voor het banksysteem, zonder centrale autoriteit. Daar waar je bij een bank het verzoek indient om een bedrag over te maken van jouw rekening naar de rekening van de begunstigde, geldt dit niet voor Bitcoin. Bij Bitcoin wordt een gezamenlijkeboekhouding bijgehouden. Iedereen die Bitcoin gebruikt is onderdeel van de Bitcoin ‘bank’. Dit platform wordt de blockchaingenoemd en het kan ook worden gezien als een enorme boekhouding van elke bitcoin-transactie die ooit heeft plaatsgevonden. De Bitcoin-boekhouding staat in één openbaar digitaal grootboek.
Iedereen in de keten heeft een volledige kopie van dit digitale grootboek. Het wordt opgeslagen op elke computer in het bitcoin-netwerk en vermeldt de zender, ontvanger, waarde en geschatte tijd van elke Bitcoin-overdracht, allemaal geverifieerd en geanonimiseerd. Omdat alle informatie op veel verschillende computers wordt opgeslagen is het moeilijker om in te breken of informatie te stelen.
Wanneer iemand jou betaalt in Bitcoin, dan wordt het eigendomsrecht van de waarde van zijn Bitcoins overgemaakt naar jouw portemonnee. De verandering van het saldo wordt geregistreerd in de portemonnees van de verzender en de ontvanger. Als er financiële transacties in de blockchain plaatsvinden, is er geen bank of andere TTP meer nodig. Je kunt immers zelf het bewijs leveren dat je geld in een transactie hebt ontvangen of verzonden.
Hoe veilig is Bitcoin?
Met alle verhalen over grote hacks en de onduidelijkheid over wie de maker van Bitcoin is, kun je je afvragen hoe veilig Bitcoin is als een investering. Maar zelfs met alle negatieve verhalen die het nieuws soms lijken te domineren, is Bitcoin eigenlijk veiliger dan de meeste andere financiële systemen. Satoshi Nakamoto, de vermeende en onbekende ontwikkelaar van Bitcoin, heeft veel securitymaatregelen in het netwerk ingebouwd om de veiligheid ervan te borgen.
Duizenden computers houden het Bitcoin-grootboek bij en valideren transacties op het netwerk. Dit is volstrekt anders dan de opslag van gegevens op gecentraliseerde servers die worden gebruikt in traditionele financiële systemen.
Zoals met iedere valutavorm kan een plek waar jouw bitcoins staan opgeslagen gehackt worden. Je kunt echter een deel van je digitale valuta op een aparte storage drive zetten die niet is verbonden met het internet. Op deze manier kun je diefstal van bitcoins voorkomen. Bij giraal- of cash geld is dit best lastig.
Daarnaast vallen Bitcoins niet na te maken. De software garandeert dat. En ten aanzien van privacy scoort Bitcoin ook een stuk beter dan giraal geld. Als ik iemand een bedrag in Bitcoin overmaak zal niemand weten wie het gestuurd heeft, wie het heeft ontvangen en zelfs de Belastingdienst heeft geen idee. En het is een stuk goedkoper. Hoewel er bitcoin-transacties bestaan die geld kosten, staat dat in geen verhouding tot de kosten die verschillende banken rekenen.
Er is toch geen grote organisatie die het systeem garandeert
Klopt. Gelukkig niet. Er zitten duizenden (wetenschappelijke) manuren in het waterdicht maken van het systeem. En bij manuren spreek ik niet alleen over zeer sterke cryptografie, maar ook financiële knowhow en grondbeginselen van contractrecht. En we zijn nog maar net begonnen. Ook al is Bitcoin nooit als munt gebruikt (maar wel dagelijks al als betaalmiddel) zijn er duizenden andere toepassingen die dit platform mogelijk maakt. Alle logistiek zal bijvoorbeeld worden vervangen door blockchain technologie. UPS heeft intussen patent aangevraagd waarbij de blockchain wordt gebruikt als onderdeel van een distributiesysteem voor het wereldwijd verzenden van pakketten.
Worden we in de toekomst in Bitcoin uitbetaald?
Lijkt mij wel, ook al zijn werkgevers op dit moment nog sceptisch als het om uitbetalen in digitale valuta gaat. Onder meer vanwege de schommelingen in waarde waardoor ze geen idee hebben hoe ze realistisch (deels) in Bitcoin zouden kunnen uitbetalen. Daarnaast zijn er btw gerelateerde issues als er medewerkers worden ingehuurd die belastingplichtig zijn in een ander land.
Maar als werknemer kun je in Nederland gewoon uitbetaald krijgen in Bitcoin. In Nederland wordt deze vorm van uitbetaling namelijk belastingtechnisch vermeld als een ‘loon in natura’. De werknemer krijgt immers bitcoins en niet direct een bedrag in geld. Je kunt als werkgever bijvoorbeeld ook (deels) veilig uitbetalen in Bitcoin op basis van vouchers, zoals het bedrijf bit4coin doet. Een heel goede manier om Bitcoin als betaalmiddel te introduceren in je bedrijf, zonder koersuitdagingen. Een voucher met een waarde van € 1.000,- blijft € 1.000,- waard ook al schommelt de koers.
Het zal zo’n vaart niet lopen toch?
Grote banken kunnen een eigen blockchain introduceren, maar die zou dan gecentraliseerd zijn en dat druist weer tegen het principe van decentralisatie in waar het bij blockchain nu juist om gaat. Bitcoin en blockchain worden gezien als een revolutie omdat het gedecentraliseerd is. In mijn ogen hebben banken dan ook geen andere keuze dan Bitcoin te accepteren. En dat zet de weg open voor een bredere acceptatie van digitale valuta. ABN Amro is net gestart met een test voor een eigen Bitoin wallet, die ze heel toepasselijk ‘Wallie’ hebben genoemd.
En dan is er nog zoiets als portabiliteit van vermogen. Stel dat Europa in een crisis belandt, de Euro instort en je wilt vluchten. Dan heeft het meenemen van Euros geen zin, goud en munten zijn erg zwaar, zeker op een bootje op zee. Als je vlucht met digitale valuta en je komt in America terecht is het een ander verhaal. Dan kun je via internet met de 24 woorden die je hebt onthouden of in een gedicht hebt verwerkt eenvoudig bij je vermogen en je leven opnieuw opbouwen.
Het punt is dat dit nieuwe systeem een totaal ander systeem is dan we gewend zijn. Het financiële model gaat veranderen, net als dat heel veel andere modellen al veranderd zijn. Dat is geen rocket science, dat is gewoon evolutie. En evolutie is van alle tijden. Het gaat alleen wat sneller dan 10 jaar geleden. Heel veel sneller.
